1985 yılında Amerikan Ev Biracıları Derneği’nin (American Homebrewers Association) katkılarıyla kurulan BJCP (Beer Judge Certification Program); bira okur-yazarlığını teşvik etmek ve bira tadımı ile değerlendirme becerilerini tanımak için oluşturulan, kar amacı gütmeyen, gönüllülük esasına dayalı bir organizasyondur.
Biraseverlere her türlü biranın temeli, tarihi, üretim yöntemleri ve özellikleri hakkında bilgi vermek için tasarlanmış ve bira kültürünü standartlaştırmaya yönelik yapılmış bir çalışma sistemidir.
Programın Amaçları:
-
Bira türlerine olan takdiri ve biraların üreticiler tarafından doğru şekilde üretilmelerini sağlamak için; düzenlenen amatör / ticari bira üretim ve tadım yarışmalarına sertifikalı jüriler sağlamak. (Yarışmalara jüriler, hakemler ve organizatörler göndererek destek verir.)
-
Bira, mead ve cider stillerini kategorize eden ve tanımlayan stil kurallarını bir rehber ile (Guideline) yayınlamak. (Jüri adaylarını bira stilleri ve bira hazırlama ile ilgili literatürü incelemeye teşvik eder.)
BJCP, son yayınladığı rehberde birayı 34 farklı kategoride 119 türde sınıflandırmıştır. -
Adaylara bira, bira türleri ve bira jüriliği / hakemliği konularında da alıştırma ve bilgilerini sınama imkanı sunmak için sınavlar düzenlemek (dahili rütbe sistemi sayesinde öğrenimi ve sürekli ilerlemeyi de teşvik eder.)
Resmi internet sitesi: http://www.bjcp.org
BJCP 2015 BİRA STİLLERİ REHBERİ
Amaç: Bira türlerini tanımlamak ve standartlaştırmak
2008 Rehberinin güncellenmiş son halidir
34 farklı kategoride 119 bira türü tanımlanmıştır.
Rehber, tanımlanan biraları;
1.Genel izlenim
2.Görünüm
3. Aroma
4.Lezzet
5.Damak hissi
6. Yorumlar
7.Tarihçe
8.Muhteviyat
9. Stil karşılaştırması,
10.Ticari örnekler
11.Önemli istatikler bakımından inceler.
Örnek:
NASIL HAKEM OLABİLİRİZ ?
1.Adım: BJCP Bira hakemi giriş (çevrimiçi) sınavına (BJCP Beer Judge Entrance Examination) girmek/geçer not almak:
(Giriş ücreti 10 dolar, 3 giriş 20 dolar)
Sınavda başarılı olanlar, geçici hakem (provisional) rütbesine sahip olurlar. Geçerli bir rütbe değil, teşvik ve motivasyon maksatlı verilir. BJCP üyesi olarak kabul edilmezler. 1 yıl içinde tadım sınavına girmek zorundalar.
Çevrimiçi sınavda 180 soru var. 112 Soru doğru/yanlış , 44 soru çoktan seçmeli (5 seçenek) ve 24 soru çoklu seçim. Soruları 60 (anadili İngilizce/Almanca/İspanyolca/Çince olmayanlar için:90) dakika içinde yanıtlamanız; 116 ve üzeri (%64) doğrunuz olması gerekiyor. Yanlış doğruyu götürmüyor. Defter/kitap açık ama zaman kısa olduğu için bakmaya pek zamanınız olmayacak. Sınav sonunda Geçti/Kaldı şeklinde bilgilendiriliyorsunuz (Soru bankasında 10 bin civarı soru var)
2.Adım: BJCP Bira hakemi değerlendirme(tadım) sınavına (BJCP Beer Judging Examination) girmek/geçer not almak
a. Sınava girmek:
Değerlendirme (tadım) sınavına girip başarılı olamayanlar Apprentice(Çırak) rütbesine sahip olurlar. Davet edildikleri takdirde yarışmalarda hakemlik yaparak jüri puanı toplayabilirler. Bu rütbe derecesi, sınavı geçemeyenleri programda aktif kalmaya ve ileride sınavı denemeye teşvik etmek için oluşturulmuştur. Hakem kimliği ve birikmiş tecrübe puanları korunur, ancak aktif BJCP üyesi olarak kabul edilmezler. 2 yıl içinde değerlendirme (tadım) sınavını geçmek zorundalar. Aksi taktirde üyelikleri Bağlı Statü (Affiliated Status) olarak askıya alınıyor.
b. Sınavdan geçer not almak
Recognized (tanınmış) rütbesine sahip olarak BJCP üyesi kabul edilirler. Yarışmalarda hakemlik yaparak jüri puanı toplayabilirler.
3.Adım: BJCP Bira hakemi yazılı yeterlilik sınavına (BJCP Beer Judge Written Proficiency Examination) girmek/geçerli not almak. (Ulusal ve üstü hakem dereceleri elde etmek için) Katılmak için en az ulusal derece hakem olmak yada değerlendirme (tadım) sınavından 80 üzeri not almak ve 10 tecrübe puanına sahip olmak.
HAKEM RÜTBE DERECELERİ:
Acemi (Novice):
BJCP Bira Hakemi Giriş (Çevrimiçi) Sınavına girmemiş yada geçememiş; ancak yarışmalarda hakemlik yapan kişiler Novice(Acemi) olarak adlandırılır. Bu resmi bir BJCP rütbesi değildir. BJCP puan çizelgelerinde bu tanım kullanılır. Acemiler yalnızca müsabaka organizatörü tarafından onaylanırsa yarışmalarda görev almalıdır.
Geçici Hakem (Provisional Judge): Giriş (çevrimiçi) sınavını geçmiş ancak değerlendirme (tadım) sınavına henüz girmemiş.
Çaylak Hakem (Apprentice Judge) : Giriş (çevrimiçi) sınavını geçmiş ancak değerlendirme (tadım) sınavını geçememiş
Tanınmış Hakem (Recognized Judge) : Giriş (çevrimiçi) sınavını geçmiş ve değerlendirme (tadım) sınavından minimum 60 almış. Tecrübe puanı aranmaz
Onaylanmış Hakem (Certified Judge) : Giriş (çevrimiçi) sınavından geçmiş ve tadım sınavından minimum 70 almış ve en az 5 tecrübe puanı bulunan (puanların en az yarısı tadım jürisi puanı olmalı)
Ulusal Hakem (National Judge) : Değerlendirme (tadım) ve yazılı yeterlilik sınavı en az 80 olan ve en az 20 tecrübe puanı bulunan (puanların en az yarısı tadım jürisi puanı olmalı)
Usta Hakem (Master Judge): Değerlendirme (tadım) sınavı en az 80 ve yazılı yeterlilik sınavı en az 90 olan ve en az 40 tecrübe puanı bulunan (puanların en az yarısı tadım jürisi puanı olmalı)
Grand Master -1 : Tadım sınavı en az 80 ve yazılı sınavı en az 90 olan ve en az 100 tecrübe puanı bulunan (puanların en az yarısı tadım jürisi puanı olmalı)
Grand Master -2: Grandmaster-1 seviyesini korumak, +100 tecrübe puanı kazanmak
Grand Master -3 : Grandmaster-2 seviyesini korumak, +100 tecrübe puanı kazanmak
Grand Master -4 : Grandmaster-3 seviyesini korumak, +100 tecrübe puanı kazanmak
Honorary Master : Hizmet süreleri boyunca BJCP programının işleyicileri olarak görev yapan hakemlere (Bölge Direktörü, sınav direktörü, program yöneticisi vb) verilir. En az Master rütbesini henüz kazanmamışlarsa geçici olarak verilir. Bu rütbe bazı özel durumlarda hakem yeterliliğini göstermiş ancak sınava girmemiş hakemlere de verilebilir.
Honorary Grand Master: 2005 yılında oluşturulan bu derece BJCP programı için önemli anlamlı ve sürekli çalışmaları içeren olağanüstü uzun ve değerli hizmetleri için BJCP Yönetim Kurulu tarafından bireylere verilen kalıcı bir rütbedir. Bu rütbeyi alan bireyler Grand Master rozetini ve rütbesini takmaya yetkilidir.
NOT: Tadım jürisi hakemler, yarışma organizatörü ve görevliler (Steward), katıldıkları organizasyonlardan tecrübe puanı kazanırlar. Bu puanlar üst hakem derecelerine geçmek için kullanılır. Organizasyonun büyüklüğüne göre günde 1/1.5 tecrübe/jüri puanı kazanılabilir.
Halihazırda BJCP organizasyonuna 7709 kayıtlı hakem bulunmakta olup; yaklaşık 5000 kadarı Amerika Bileşik Devletleri’nden kayıtlıdır. Programa kayıtlı 4 Türk hakemi bulunmakta olup; 2 si Türkiye dışında yaşamaktadır. (Kanada:414 , Brezilya:290 , Almanya :37 )
Halihazırda 730 Ulusal , 139 Master ve üzeri hakem bulunmaktadır
BİRA HAKEMİ GİRİŞ (ÇEVRİMİÇİ) SINAVI
Bira Hakemi Giriş (Çevrimiçi ) Sınav Konuları:
BJCP programı/etik Kurallar
Belgian ve Sour Ale’ler
Brown ve Dark Ale’ler
English ve American Ale’ler
Lager’ler
Wheat Beer’ler
IPA ve Strong Ale’ler
Pale Ale mukayeseleri
Dark Ale mukayeseleri
Lager mukayeseleri
Karışık stil mukayeseleri
Bira karakteristikleri
Üretim süreci ve hammaddeler
BİRA HAKEMİ DEĞERLENDİRME (TADIM) SINAVI
Bira hakemi değerlendirme (tadım) sınavı, yeni bira hakemlerinin pratik becerilerini değerlendirmek için birincil araçtır . 15 dakikalık aralıklarla servis edilen altı bira için puan tablolarının doldurulmasından oluşur - bu sınav için toplam 90 dakikaya izin verilir.
90 dakika içerisinde size sunulan bu 6 farklı birayı BJCP 2015 bira stil rehberinde kategorize edilen genel izlenim, aroma, görünüm, lezzet, damak hissi bakımından değerlendirmeniz ve standart skor tablosu esaslarına göre puanlamanız gerekmektedir.
Aynı biraları sizinle birlikte ulusal ve üstü derecede 2 hakem daha değerlendiriyor. Onların değerlendirmelerine ne kadar yakınsanız o kadar yüksek puan alıyorsunuz.
Çok fazla bira tadıp deneyerek ve sürekli tat ve koku analizleri yaparak belirli bir taban oluşturduktan sonra sınava girmek en mantıklısı
Değerlendirme (Tadım) Sınavında Beklenenler
Scoring Accuracy –Doğru puanlama. Verdiğiniz puanlar sınav gözlemcileri ve diğer katılımcıların puanlamasına ne kadar yakın?
Perceptive Accuracy – Algıda doğruluk diyebiliriz. Diğer sınava katılanlar ve yan odadaki hakemler ile aynı tat, aroma ve benzeri hisleri mi aldınız?
Descriptive Ability –Betimleme kabiliyetiniz. Aldığınız koku tat ve diğer hisleri net ve açık şekilde ifade edebildiniz mi? Örnek bir cümle şu şekilde olabilir: Orta acılık ve amerikan şerbetçiotundan gelen orta-düşük turunç aroması.
Feedback – Geri bildirim. Birayı yapan kişiye yapıcı geri bildirimde bulundunuz mu? Bu geri bildirimler teknik açıdan doğru mu? Ek olarak yapılan bira, puanlanan bira türüne ne kadar uygun ve siz bu birayı sevdiniz mi ne düşünüyorsunuz? şeklinde incelenebilir.
Completeness – Bütünlük. Bu alt başlık detaylara olan dikkatinizi ölçüyor. Sol tarafta yer alan ilgili kutucukları işaretlediniz mi? Her bölümdeki alt başlıklara detaylı bilgi yazdınız mı? Size ayrılan alanı ve boşlukları verimli kullandınız mı?
BİRA HAKEMİ YAZILI YETERLİLİK SINAVI
Bira hakemi yazılı yeterlilik sınavı, ulusal hakem sıralamasına veya daha yüksek bir seviyeye geçmek isteyen herkes için gereklidir. Bu test 20 doğru-yanlış sorusu ve beş kompozisyon sorusundan oluşmaktadır. Bu sınav 90 dakika içinde tamamlanmalıdır.
Bu sınava girmeye hak kazanmak için, katılımcıların
(a) Halihazırda ulusal veya daha yüksek dereceli bir hakem olması; aksi taktirde
Bira hakemi değerlendirme sınavından en az %80 puan almış olması
(b) En az 10 jüri deneyimi puanı sahip olması
gerekir.
20 adet doğru-yanlış soruları; BJCP programını ve hakemlik düzeylerini, hakemlik sürecini ve yargılama etiğini kapsar. Bu sınava giren herkes deneyimli bir hakem olduğundan, doğru-yanlış sorularının kapsadığı konu materyalinin iyi bir şekilde kökleşmiş olması gerekir. Her yanlış veya atlanmış cevap, bu sınavdaki toplam puanda yarım puanlık bir azalma ile sonuçlanacaktır. Doğru cevaplar için toplam puan artışı yoktur ancak her yanlış cevap için bir ceza vardır – her gelişmiş BJCP hakeminin bu konu materyalini bilmesi beklenir
5 adet kompozisyon soruları; her biri toplam puanın %20’sini oluşturan beş sorudan oluşur. Beş sorudan ikisi stil ile ilgili, biri reçete sorusu ve ikisi de malzemeler veya bira yapım süreci ile ilgili teknik sorulardır. Doğru-yanlış sorularına verilen yanlış veya atlanmış cevaplardan kaynaklanan ceza, beş deneme sorusundaki birleşik puandan çıkarılacaktır.
Girdiğim deneme sınavlarında aldığım puanlar bana hakemlik çevrimiçi sınavının çok ta bizi zorlamayacağını düşündürüyor. Ama tadım sınavı eminim zorlayacaktır.